Η λίστα που χρειάζεσαι.
Στην παρακάτω λίστα θα βρεις προϊόντα που προτείνω ή/και χρησιμοποιώ. Κάποια από αυτά τα έχω ήδη αναφέρει σε άρθρα μου, ενώ άλλα δεν τα έχω παρουσιάσει ακόμα, αλλά με ρωτάτε συχνά τι προτείνω.
**Το άρθρο αυτό ανανεώθηκε στις 18/07/2025 με νέες προσθήκες (υπογραμμισμένες με bold επισήμανση).
Μια μικρή εισαγωγή για το τι θα βρεις παρακάτω:
Γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε εντελώς τις τοξίνες—είναι αδύνατο. Τις εισπνέουμε όταν περπατάμε στον δρόμο, από τα αρωματικά χώρου όταν επισκεπτόμαστε διάφορους χώρους, από τα καλλυντικά και τα καθαριστικά που χρησιμοποιούμε, από τα μικροπλαστικά και τους ενδοκρινικούς διαταράκτες. Μέσω της διατροφής, εκτιθέμεθα σε φυτοφάρμακα, ενώ η συσκευασία των τροφίμων μας σε πλαστικά, φελιζόλ και διάφορα άλλα δοχεία αποθήκευσης επιβαρύνει περαιτέρω το σώμα μας.
Χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, συσσωρεύουμε σταδιακά ένα τοξικό φορτίο ως αποτέλεσμα της ζωής μας σε έναν βιομηχανοποιημένο κόσμο, ο οποίος σχεδιάστηκε για να μας προσφέρει άνεση, αλλά ταυτόχρονα μας εκθέτει σε επιβλαβείς χημικές ουσίες—ουσίες που ποτέ δεν θα έπρεπε να βρίσκονται μέσα στο σώμα μας.
Η καθημερινή έκθεσή μας σε μικρές δόσεις τοξινών είναι γεγονός. Ωστόσο, η βιοσυσσωρευτική τους δράση σε συνδυασμό με άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες, καθώς και οι εξατομικευμένες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η έκθεση in utero ή δια ζώσης στον καθένα μας, παραμένουν ασαφείς.
Στην προσπάθειά μου να μιλήσω για την επίδραση των τοξινών στην καθημερινότητά μας, συχνά έρχομαι αντιμέτωπη με ένα επιχείρημα που αποτυπώνει είτε άγνοια είτε απροθυμία για περαιτέρω διερεύνηση. «Η δόση κάνει το δηλητήριο», μου λένε. «Σταμάτα να τρομοκρατείς τον κόσμο».
Η φράση αυτή βασίζεται στην αντίληψη ότι οι τοξίνες γίνονται επικίνδυνες μόνο όταν εκτιθέμεθα σε πολύ υψηλές ποσότητες. Ωστόσο, η σωστή απάντηση δεν είναι ένα απλό «ναι», αλλά «εξαρτάται το περιεχόμενο». Γνωρίζουμε πλέον ότι ακόμα και μικρές δόσεις τοξινών μπορούν να επηρεάσουν δραματικά την υγεία. Αυτό συμβαίνει επειδή η αντίδραση του οργανισμού μας δεν είναι πάντα γραμμική – αυτό είναι το φαινόμενο NMDRCs (Non-Monotonic Dose-Response Curves). Με απλά λόγια, ακόμα και χαμηλά επίπεδα έκθεσης σε χημικές ενώσεις μπορεί να έχουν βιοσυσσωρευτική επίδραση με την πάροδο του χρόνου.
Aυτό είναι κάτι που αναφέρω σε αρκετά κείμενα μου εδώ μέσα. Πολλές από τις ουσίες που μας περιβάλλουν δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα μικροπλαστικά και οι PFAs (αιώνιες χημικές ουσίες). Σε αρκετές περιπτώσεις, τα διαθέσιμα δεδομένα βασίζονται σε πειράματα με μία και μοναδική έκθεση (one-time exposure), γεγονός που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε πώς μπορεί να μας επηρεάζουν πραγματικά μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, ακόμα κι αν ένα προϊόν περιέχει τοξικές ενώσεις σε «ασφαλείς» δοσολογίες, τι συμβαίνει όταν αυτές οι ενώσεις συνδυάζονται μεταξύ τους; Πώς αλληλεπιδρούν στον οργανισμό μας; Η συνεργιστική δράση των χημικών ουσιών είναι ένα πεδίο που ακόμα δεν έχει διερευνηθεί σε βάθος.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι όταν ο Paracelsus διατύπωσε τη διάσημη φράση του, δεν είχε λάβει υπόψη του σημαντικούς παράγοντες, όπως:
το γεγονός ότι κάποιες χημικές ουσίες είναι πολύ πιο βλαβερές από άλλες,
τη διάρκεια της έκθεσης,
την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος διαφορετικών ατόμων,
την έκθεση του εμβρύου στη μήτρα,
τις γενετικές προδιαθέσεις,
την προϋπάρχουσα κατάσταση υγείας,
την επίδραση του συνδυασμού πολλών τοξικών ουσιών στο περιβάλλον.
Ναι, θεωρητικά, οτιδήποτε μπορεί να γίνει δηλητήριο υπό τις «σωστές» συνθήκες. Όμως, το να περιορίζουμε τη συζήτηση αποκλειστικά στη δοσολογία είναι επιφανειακό και παραπλανητικό. Η τοξικότητα μιας ουσίας δεν εξαρτάται μόνο από τη δόση, αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες.
Αυτό το αναφέρω γιατί ενώ πολλοί μπορεί να εκτεθούν σε τοξίνες κατά τη διάρκεια της ζωής τους και να μην αρρωστήσουν. Εδώ έρχεται το επιχείρημα που ακούω συνέχεια «Μα, ο παππούς μου δούλευε στα καπνά, ήταν αγρότης και κάπνιζε 10 τσιγάρα την ημέρα και πέθανε στα 90 του». «Όλα προκαλούν καρκίνο σήμερα». «Το σώμα σου έχει αποτοξινωτικά όργανα για να σε υποστηρίζει».
Αυτά τα επιχειρήματα πρέπει να μπουν σε ένα περιεχόμενο. Δεν είναι σωστά, ούτε λάθος. Η απάντηση είναι: «Ναι, εντάξει, εξαρτάται».
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που κάποιος δε μπορεί να νοσήσει όπως την δόση της έκθεσης που αναφέρω παραπάνω, τη διάρκεια της έκθεσης σε ένα τοξικό φορτίο, την αλληλεπίδραση των τοξινών και την ισχύ της τοξίνης. Τι σημαίνει αυτό; δεν είναι όλες οι τοξίνες εξίσου ισχυρές και επιβλαβείς. Μερικές είναι σαφώς χειρότερες από άλλες, και κάποιες μπορεί να είναι πιο επιβλαβείς για ορισμένα άτομα σε σύγκριση με άλλα, ανάλογα με τη γενετική και την επιγενετική τους. Αν έχεις πληροφορίες της γενετικής και της επιγενετικής σου τότε σαφώς μπορείς να μην αποφεύγεις αυτές τις ενώσεις που γνωρίζουμε οτι μας επηρεάζουν αρνητικά.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν το αν ένα άτομο θα νοσήσει από την έκθεση σε τοξικά φορτία κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι η ενυδάτωση, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς η αφυδάτωση μειώνει την αποβολή τοξινών μέσω του δέρματος και των ούρων. Οι γενετικές παραλλαγές, ιδιαίτερα στα γονίδια που σχετίζονται με το μεταβολισμό των τοξινών, το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, μπορούν να κάνουν ορισμένα άτομα πιο ευάλωτα. Η εντερική λειτουργία, η ικανότητα απορρόφησης και αποβολής των ουσιών, καθώς και η παρουσία δυσβίωσης, επηρεάζουν επίσης την ικανότητα του οργανισμού να διαχειρίζεται τις τοξίνες. Η διατροφική κατάσταση είναι κρίσιμη, καθώς ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά μπορούν να επιδεινώσουν τις επιπτώσεις των τοξινών. Επιπλέον, η γενική υγεία, η παρουσία ασθενειών και η λειτουργική εφεδρεία των οργάνων καθορίζουν το πώς το σώμα αντιμετωπίζει τις τοξικές επιβαρύνσεις. Η χρήση φαρμάκων μπορεί να επηρεάσει τον μεταβολισμό των τοξινών, ενώ παράγοντες όπως το στάδιο της ζωής, η ηλικία και το φύλο επηρεάζουν την ευαισθησία του οργανισμού.
Η κακή ποιότητα και ποσότητα ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στην όρεξη, στη διατροφή και στη συνολική υγεία την επόμενη ημέρα, ενώ επίσης παρεμποδίζει τη διαδικασία αποτοξίνωσης του εγκεφάλου. Ο καθιστικός τρόπος ζωής μειώνει την εφίδρωση και την αποβολή τοξινών, ενώ παράλληλα περιορίζει τη λειτουργία του καρδιοαναπνευστικού συστήματος, που είναι κρίσιμο για την απομάκρυνση τοξικών ουσιών. Μια υπερ-επεξεργασμένη διατροφή στερεί από το σώμα βασικά θρεπτικά συστατικά, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την πρόσληψη επιβλαβών ουσιών.
Επιπλέον, το ψυχολογικό στρες, οι δυσμενείς παιδικές εμπειρίες (ACEs) και τα τραύματα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του εντέρου και του ήπατος, δύο βασικά όργανα που παίζουν ρόλο στην αποτοξίνωση.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες δείχνουν ότι η ανθεκτικότητα ενός ατόμου στις τοξικές επιδράσεις δεν εξαρτάται μόνο από την έκθεση σε τοξίνες, αλλά και από το συνολικό τρόπο ζωής και τις συνθήκες στις οποίες ζει.
Για πολλά από αυτά μιλάω ήδη σε αρκετά κείμενα μου εδώ μέσα, ενώ με τη πάροδο του χρόνου θα μιλήσω και για πολλά άλλα. Με το να γίνεις μέλος στο Wellclub μπορείς να λάβεις αυτή τη πληροφορία με ευκολία χωρίς να ψάχνεις με τις ώρες να βρεις απαντήσεις.
Σκοπός μου δεν είναι να σε τρομάξω, αλλά να σου παρουσιάσω τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας, ώστε να μπορείς να αποφασίσεις συνειδητά ποιες αλλαγές θέλεις να κάνεις. Προσωπικά, επιλέγω πάντα το better safe than sorry – να προνοώ πριν είναι αργά. Παράλληλα, λαμβάνω υπόψη το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαι: Τι αλλαγές μπορώ να εφαρμόσω; Τι με εμποδίζει; Είναι οικονομικά εφικτές; Έχω τον χρόνο να τις υιοθετήσω; Όλα αυτά παίζουν ρόλο στις επιλογές μας.
Γι άυτο το λόγο ξεκίνησα να γράφω και να μιλάω γι’ αυτά. Μέσα από αυτή τη λίστα θα σε διευκολύνω κάνοντας την έρευνα για σένα για το ποια προϊόντα είναι τα καλύτερα.
Αν θέλεις περισσότερες πληροφορίες για κάποια προϊόντα και δεν έχω άρθρο μπορείς να με ρωτήσεις σαν μέλος στα σχόλια. Για ότι παραθέτω εδώ μέσα θα έρθει και αναλυτικό άρθρο, απλά λόγω του φόρτου της εργασίας μου και της έρευνας που απαιτείται, τα άρθρα αυτά απελευθερώνονται σταδιακά.
H λίστα θα ανανεώνεται διαρκώς και αν είσαι μελος θα ενημερώνεσαι μέσα από το chat μας, όπου μπορείς και να με ρωτήσεις για προϊόντα αν δεν έχω βάλει κάτι στη λίστα (ίσως να μην έχω προλάβει ακόμα).
Αν κατοικείς εκτός Ελλάδος επίσης μπορείς να με ρωτάς. Θα προσθέτω σταδιακά και ορισμένες επιλογές εκτός Ελλάδος που μπορείς να παραγγείλεις (ή δε μπορείς π.χ. αν η εταιρεία είναι Ηνωμένο Βασίλειο).
Παρακάτω θα βρεις ΓΙΑ ΤΩΡΑ τα εξής:
Κουζίνα
Τηγάνια + Κατσαρόλες
Δοχεία αποθήκευσης φαγητού
Λοιπά
Air Fryers
Πολυμάγειρες
Παγούρια
Φίλτρα νερού (κουζίνα και μπάνιο)
Καλλυντικά και Προϊόντα Υγιεινής Φροντίδας
Αντηλιακά
Βερνίκια Νυχιών
Σαμπουάν
Αφρόλουτρα
Οδοντόβουρτσα
Οδοντικό Νήμα
Αποσμητικά
Σερβιέτες
Εσώρουχα Περιόδου
Κύπελλο Περιόδου
Χαρτί Υγείας
Μαντηλάκια
Πάνες μωρού
Πλύντηριο
Σκόνη Πλυντηρίου Ρούχων
Υγρό Ρούχων Πλυντηρίου
Μαλακτικό
Λοιπά
Καθαριστικά
Γενικής Χρήσης Επιφανειών
Τουαλέτα
Μπανιέρας
Τζαμιών
Υγρό Πιάτων
Υγρό ή/και Ταμπλέτες Πιάτων Πλυντηρίου