Να πάρεις ή να μην πάρεις προβιοτικά;

Ένα υγιές μικροβίωμα περιέχει πολλά καλά βακτήρια γνωστά και ως προβιοτικά τα οποία προσφέρουν αρκετά οφέλη για την υγεία. Τι γίνεται όμως με τα προβιοτικά σκευάσματα στην αγορά;

Μια απο τις πιο συνήθεις ερωτήσεις που δέχομαι είναι κατά πόσο πρέπει να παίρνω προβιοτικά σε καθημερινή βάση. Ποια είναι τα οφέλη; για πόσο καιρό; πως να διαλέξω το καλύτερο προβιοτικό στην αγορά;

Photo by Nastya Dulhiier on Unsplash

Σε αυτό το άρθρο θα μάθουμε:

• Τι είναι το μικροβίωμα του εντέρου;

• Ο ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στις ασθένειες και στα αυτοάνοσα νοσήματα

• Πως γνωρίζω οτι δεν έχω ένα ισορροπημένο εντερικό μικροβίωμα;

  • Πως επηρεάζουν τα αντιβιοτικά το εντερικό μικροβίωμα;

• Ναι παίρνω προβιοτικά σε καθημερινή βάση;

  • Αν σκέφτεσαι να πάρεις προβιοτικά, τι πρέπει να γνωρίζεις

  • Στελέχη που μπορεί να συναντήσεις σε προβιοτικά συμπληρώματα και σε τι βοηθάνε

• Πως να επιλέξεις το καλύτερο προβιοτικό;

  • Εταιρείες με προβιοτικά που προτείνω;

    • Δεν έχουν παρενέργειες η χρήση των προβιοτικών;

• Μα έχω ακούσει ορισμένους να λένε ότι τα συμπληρώματα προβιοτικών δεν προσφέρουν κανένα όφελος;

• Θέλω να παίρνω προβιοτικά σε καθημερινή βάση. Πότε να τα παίρνω;

  • Είναι ασφαλής η λήψη προβιοτικών σε μακροχρόνια βάση χωρίς να προκαλείται εξάρτηση ή εθισμός;

Τι είναι το μικροβίωμα του εντέρου;

Με τον όρο μικροβίωμα αναφερόμαστε στα συλλογικά γονιδιώματα μικροοργανισμών σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον¹.

Το μικροβίωμα του εντέρου είναι η κοινότητα των βακτηρίων και άλλων μικρο οργανισμών που ζουν στο ανθρώπινο έντερο². Ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός για την ανθρώπινη υγεία, καθώς πλέον έχουμε πολυάριθμες αναφορές για τη σύνδεση του μικροβιώματος του εντέρου και τη κατάστασης μιας νόσου. Μελέτες έχουν αναδείξει το ρόλο του μικροβιώματος του εντέρου στο πως επηρεάζει άλλα όργανα στο ανθρώπινο σώμα, τη βλεννογόνο και την ανοσοποιητική λειτουργία.

Δεν υπάρχει ένα μικροβίωμα για όλους. Ο καθένας απο εμάς είναι διαφορετικός. Κατά τη γέννηση μας το ανθρώπινο έντερο είναι στείρο με αυτό να αποικίζεται αμέσως με διάφορους τύπους μικροοργανισμών. Πως γίνεται αυτό; Απο τη μητέρα και από το περιβάλλον που βρίσκεται το σώμα. Έτσι θεωρείται ότι μέχρι και το πρώτο έτος, φθάνοντας στην ηλικία του ενός έτους το κάθε άτομο αναπτύσσει το δικό του μοναδικό βακτηριακό προφίλ³.

Ο ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στις ασθένειες και στα αυτοάνοσα νοσήματα

Υπάρχει πλέον ερευνητικά η σύνδεση του μικροβιώματος του εντέρου με χρόνιες ασθένειες όπως και με τα αυτοάνοσα νοσήματα. Οι διαφορές στη σύνθεση και τη λειτουργία του εντερικού μικροβιώματος του εντέρου έχουν συσχετιστεί με μια ποικιλία χρόνιων ασθενειών που κυμαίνονται από φλεγμονώδεις και μεταβολικές καταστάσεις του γαστρεντερικού συστήματος έως νευρολογικές, καρδιαγγειακές και αναπνευστικές ασθένειες⁴.

Η παθογένεση των αυτοάνοσων νοσημάτων δεν αποδίδεται μόνο σε γενετικές ευαισθησίες αλλά και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι και μια διαταραγμένη μικροχλωρίδα του εντέρου. Συνθετικές και λειτουργικές αλλαγές της μικροχλωρίδας του εντέρου έχουν αναφερθεί σε διάφορες αυτοάνοσες ασθένειες και αυξανόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η διαταραγμένη μικροχλωρίδα του εντέρου συμβάλλει στην ανοσοπαθογένεσή τους.

Πως γνωρίζω οτι δεν έχω ένα ισορροπημένο εντερικό μικροβίωμα;

Καθώς μεγαλώνουμε το μικροβίωμα του καθενός μας διαμορφώνεται και καθορίζεται μέσω των αλληλεπιδράσεων μεταξύ του φύλου, γενετικής, διατροφής, ανοσοποιητικής κατάστασης, λοιμώξεων, γαστρεντερικών διαταραχών, αντιβιοτικών και φαρμάκων που κάνει χρήση το άτομο. Όλα αυτά επηρεάζουν το γαστρεντερικό σωλήνα ενός ενήλικα.

Σε ένα υγιές έντερο συνήθως συναντάμε Bifidobacterium bifidum, Lactobacillus acidophilus και Lactobacillus plantarum. Τα Bifidobacterium sp. κατοικούν κυρίως στο κατώτερο έντερο ενώ τα Lactobacillus sp. ζουν κυρίως στο λεπτό έντερο.

Μια μη ισορροπημένη μικροβιακή κοινότητα εντέρου είναι γνωστή και ως δυσβίωση. Το έντερο μας φιλοξενεί περίπου 100 τρισεκατομμύρια μικρόβια και τα περισσότερα από αυτά είναι ωφέλιμα για εμάς. Το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει άμεσα πολλές λειτουργίες του οργανισμού, όπως το ανοσοποιητικό σύστημα, την πέψη, τη φλεγμονή και τη διάθεση. Ορισμένες ασθένειες ή/και παράγοντες που συνδέονται με την ανάγκη για υποστήριξη του εντερικού μικροβιώματος περιλαμβάνουν:

• Ακμή και δερματίτιδες - υπάρχει σύνδεση εντερικής δυσβίωσης

• Διαταραχές διάθεσης όπως κατάθλιψη, χρόνιο στρες, τραύμα ή κάποια άλλη διάγνωση

• Περιοριστικές δίαιτες, υποθερμιδικές διαίτες και κακή διατροφή με υψηλές ποσότητες ζάχαρης, υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες

• Διάγνωση με αυτοάνοσα νοσήματα όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδή παθήσεις, Χασιμότο ή/και Grave’s, Ψωρίαση.

• Παθήσεις του εντέρου όπως ΣΕΕ, Κολίτιδα, ΓΟΠ κ.α.

• Αλλεργίες

• Αθηροσκλήρωση και καρδιοαγγειακά νοσήματα

• Νόσος του Parkinson

• Άνοια και προβλήματα μνήμης, όπως η νόσος Alzheimer και άλλες μορφές άνοιας.

• Διαβήτης Τύπου 2

• Υπερβολική χρήση φαρμάκων όπως αντι φλεγμονώδη φάρμακα

• Εντερικές διαταραχές όπως φούσκωμα και αίσθημα βάρους στο στομάχι, υπερβολική παραγωγή αερίων, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, πόνοι και κράμπες στο στομάχι ή/και δυσκολία πέψης τροφίμων.

• Αρρωσταίνεις πολύ εύκολα, όπως οι συχνές λοιμώξεις ή τα κρυολογήματα

• Ευαισθησία σε ορισμένες τροφές ή αίσθημα δυσφορίας μετά τη κατανάλωση τους

• Αναστάτωση του εντερικού μικροβιώματος μετά από παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών ή φαρμάκων

Πως επηρεάζουν τα αντιβιοτικά το εντερικό μικροβίωμα;

Τα αντιβιοτικά δρουν είτε σκοτώνοντας άμεσα τα βακτήρια είτε εμποδίζοντάς τα να αναπαραχθούν, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των βακτηρίων με την πάροδο του χρόνου. Η λήψη αντιβιοτικών επιφέρει όμως και αρνητικές αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, μια ανισορροπία στα βακτήρια στο έντερο. Αυτη η ανισορροπία συνδέεται συνήθως με κάποιες παρενέργειες μετά τη χρήση των αντιβιοτικών όπως φούσκωμα, αέρια, παλινδρόμηση, δυσκοιλιότητα και διάρροια.

Μια μόνο χρήση αντιβιοτικών μπορεί να επηρεάσει έως και το 30% της συνολικής βακτηριακής χλωρίδας του εντέρου και μπορεί να αποβάλει τη βακτηριακή ισορροπία από έξι μήνες έως δύο χρόνια. Η επαναλαμβανόμενη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να αλλάξει σημαντικά και να επιδεινώσει την ποικιλομορφία της μικροχλωρίδας του εντέρου.

Η συμπληρωματική θεραπεία με προβιοτικά όταν παίρνουμε προβιοτικά έχει αποδειχθεί να μειώνει τη σοβαρότητα της διάρροιας που συνήθως σχετίζεται με τα αντιβιοτικά. Τα προβιοτικά με τα αντιβιοτικά φαίνεται να μειώνουν τις αρνητικές παρενέργειες των αντιβιοτικών ⁵ . Επίσης, είναι γνωστό ότι η χρήση αντιβιοτικώνσυνδεέται με υπερανάπτυξη σε μύκητες (Candida albicans).

Να παίρνω προβιοτικά σε καθημερινή βάση;

Με τον όρο προβιοτικά αναφερόμαστε σε ζωντανούς μικροοργανισμούς που όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες προσφέρουν οφέλη για την υγεία στον ξενιστή. Τα οφέλη των προβιοτικών γίνονται εμφανή μέσω της εξισορρόπησης της μικροχλωρίδας και του μικροβιώματος στον πεπτικό σωλήνα. Οι ζωντανοί αυτοί μικροοργανισμοί παράγουν ανασταλτικές ουσίες που στοχεύουν παθογόνα, ανταγωνίζονται για θρεπτικά συστατικά, πρεβιοτικά, υποβαθμίζουν τους υποδοχείς τοξινών και ρυθμίζουν την ανοσία⁶

Με το όρο προβιοτικά, συνήθως, σε πολλούς απο εμάς μας έρχεται στο μυαλό ο όρος φιλικά εντερικά βακτήρια που όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες μπορούν να έχουν πιθανά οφέλη για την υγεία μας.

Όσον αφορά τα συμπληρώματα προβιοτικών, ίσως να έχετε παρατηρήσει ότι τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να περιέχουν πολλά στελέχη βακτηρίων γαλακτικού οξέος, με τα πιο κοινά στελέχη να ανήκουν στο είδος Lactobacillus sp. και Bifidobacterium sp.