SPF 50 + Vitamin C Serum μετά τα 30s: Σύμμαχος κατά της Φωτογήρανσης.

O συνδυασμός αντηλιακού με SPF50 μαζί με ορό βιταμίνης C είναι ένας συνδυασμός για προστασία από τις ακτίνες UV και το οξειδωτικό στρες - που προκαλείται και απο το μπλε φως των ηλεκτρονικών συσκευών.

Photo by Andras Vas on Unsplash

Η γήρανση του δέρματος προκύπτει από την αλληλεπίδραση γενετικών και μη γενετικών παραγόντων, παραγόντων δηλαδή στους οποίους εκτιθόμαστε κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

Το δέρμα μας - όπως έχω αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα μου - με τη πάροδο των δεκαετιών αλλάζει. Αυτές οι αλλαγές ανάλογα σε ποια δεκαετία είμαστε αντανακλά τις μεταβολές στη λειτουργία και τη δομή των κυττάρων.

Η φωτογήρανση αναφέρεται σε αλλοιώσεις στη δομή, λειτουργία και εμφάνιση του δέρματος λόγω παρατεταμένης ή επαναλαμβανόμενης έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Η UV ακτινοβολία συμβάλλει στην καταστροφή της δομής του δέρματος μέσω δημιουργίας δραστικών μορφών οξυγόνου (ROS), οι οποίες προωθούν την αποδόμηση του κολλαγόνου, την αναστολή της σύνθεσής του και συνεπώς την εμφάνιση χαρακτηριστικών φωτογήρανσης¹.

Ενώ μας λένε και διαβάζουμε ότι η φωτογήρανση του δέρματος προκαλείται από την υπεριώδη ακτινοβολία τύπου Β και Α, είμαι εδώ να σου πω οτι προκαλείται και από την έκθεση σε μήκη κύματος πέρα από το υπεριώδες φάσμα². Σε αυτά περιλαμβάνονται το ορατό φως, δηλαδή το μπλε φως (400–440 nm), καθώς και το βραχέως μήκους κύματος υπέρυθρο φως, δηλαδή η ακτινοβολία IRA (760–1200 nm).

Το ανθρώπινο δέρμα δεν επηρεάζεται μόνο από την υπεριώδη ακτινοβολία, αλλά και από τα μήκη κύματος του ορατού φωτός που εκπέμπονται από το ηλιακό φως, τις ηλεκτρονικές συσκευές και τις διόδους εκπομπής φωτός (LEDs)³.

Παρόμοια με την υπεριώδη ακτινοβολία, το ορατό φως έχει επίσης συσχετιστεί με τη φωτογήρανση.

Τα διαφορετικά μήκη κύματος του ορατού φωτός πιθανόν να συμβάλλουν τόσο με ευεργετικό όσο και με επιβλαβή τρόπο στη φωτογήρανση, μέσω της αλληλεπίδρασής τους με συγκεκριμένους φωτοϋποδοχείς, της παραγωγής αντιδραστικών μορφών οξυγόνου (ROS) και άλλων αντιδράσεων που προκαλούνται από φωτόνια.

Το μπλε φως (blue light, 400–500 nm) που εκπέμπεται από ηλεκτρονικές συσκευές, όπως οθόνες υπολογιστών, κινητά τηλέφωνα και LED φωτισμό μπορεί να έχει επιπτώσεις στο δέρμα, κυρίως σε σχέση με τη φωτογήρανση⁴.

Πιο συγκεκριμένα έχουμε δει από in vitro (σε κυταρρικό επίπεδο) αύξηση των ελεύθερων ριζών (ROS) που προκαλούν οξειδωτικό στρες και αύξηση έκφρασης MMP-1, ένζυμο που καταστρέφει το κολλαγόνο. Φαίνεται να υπάρχει μια μείωση παραγωγής κολλαγόνου τύπου Ι που οδηγεί στην απώλεια ελαστικότητας και σύσφιξης. Παρατηρούνται αλλαγές στη μορφολογία των μιτοχονδρίων και αυξημένη παραγωγή μελανίνης ➜ υπερμελάγχρωση, ειδικά σε πιο σκουρόχρωμες επιδερμίδες.

Σε κλινικές μελέτες παρατηρείται δερματική υπερμελάγχρωση, ιδιαίτερα σε τύπους δέρματος III-IV, ερύθημα και ήπια φλεγμονή αμέσως μετά από έκθεση, ελάττωση καροτενοειδών και σημάδια φωτογήρανσης (π.χ. αλλαγές στον τόνο, ελαστικότητα, μικρές ρυτίδες).

Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι η ένταση και η δόση του μπλε φωτός από οθόνες και LED είναι πολύ χαμηλότερη από αυτήν του φυσικού ηλιακού φωτός. Παρόλα αυτά η μακροχρόνια έκθεση, ακόμα και σε χαμηλές δόσεις, μπορεί να έχει σωρευτικά αποτελέσματα στο δέρμα. Η διάρκεια και οι συχνότητες έκθεσης όπως π.χ. πολλές ώρες καθημερινά φαίνεται να έχει σημασία για το πως μπορεί να επηρεάσει.

Τα περισσότερα δεδομένα έρχονται κυρίως από in vitro ή σε ζώα πειράματα, επομένως χρειάζονται περισσότερες in vivo μελέτες σε ανθρώπους. Τα ευρήματα δεν μεταφράζονται πάντα απευθείας σε πραγματικές συνθήκες. Άρα, η έκθεση σε οθόνες πιθανώς δεν είναι αρκετή από μόνη της για να προκαλέσει σοβαρή βλάβη, αλλά μπορεί να συμβάλει στη φωτογήρανση ως ένας επιπλέον παράγοντας.

Τι γίνεται μετά τα 30;

Τα πρώτα σημάδια γήρανσης (ρυτίδες, λέπτυνση, χαλάρωση) εμφανίζονται κατά μέσο όρο στα μέσα έως τέλη της δεκαετίας των 20, δηλαδή μεταξύ 25–30 ετών⁵. Μετά τα 30 έτη η παραγωγή κολαγόνου και ο ρυθμός κυτταρικής ανανέωσης αρχίζουν να επιβραδύνονται. Καθώς η κυτταρική ανανέωση μειώνεται το δέρμα μπορεί να αρχίσει να δείχνει πιο θαμπό ή ξηρό. Επίσης, είναι πιθανό να εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια φωτογήρανσης που έχουν συσσωρευτεί από την εφηβεία και τη δεκαετία των 20. Αυτά περιλαμβάνουν λεπτές γραμμές, ρυτίδες και ξηρότητα⁶.

Για την φωτογήρανση από τον ήλιο τι SPF να επιλέξεις;

Ο SPF είναι ο Sun Protection Factor – Δείκτης Προστασίας από τον Ήλιο. Αυτός ο δείκτης στο αντηλιακό δείχνει πόσο αποτελεσματικό είναι στην προστασία από τις ακτίνες UVB. Καθώς μεγαλώνουμε, η ανάγκη για αποτελεσματικότερη αντηλιακή προστασία γίνεται ακόμη πιο σημαντική για τη προστασία από την φωτογήρανση. Το δέρμα γίνεται πιο λεπτό και ευάλωτο, καθώς με την ηλικία μειώνεται το πάχος της επιδερμίδας και η ικανότητας της να αυτοεπιδιορθώνεται. Ένα λεπτότερο δέρμα σημαίνει λιγότερη φυσική προστασία από την UV ακτινοβολία. Η μελανίνη λειτουργεί φυσικά ως φίλτρο UV και η παραγωγή της μειώνεται με τα χρόνια.

Ο συνιστώμενος SPF για καθημερινή χρήση του αντηλιακού είναι ιδανικά 30, που προσφέρει επαρκή προστασία τόσο από την UVA όσο και από την UVB ακτινοβολία - έως και 97% της ακτινοβολίας. Αντηλιακά με SPF 50 μπλοκάρουν περίπου το 98%. Σε ευαίσθητα δέρματα με τάση για φακίδες και ιστορικό καρκίνου του δέρματος στην οικογένεια ή παιδικών ηλιακών εγκαυμάτων προτείνεται αντηλιακό με SPF 50.

Ένα άτομο με πολύ ανοιχτόχρωμο δέρμα θα πρέπει να φοράει τουλάχιστον αντηλιακό με SPF 30 κάθε φορά που βγαίνει έξω, ανεξάρτητα από το αν θα εκτεθεί στον ήλιο για 15 λεπτά ή για δύο ώρες. Ωστόσο, για να προστατεύσει το δέρμα του κατά τη διάρκεια τριών ή τεσσάρων ωρών έκθεσης στον ήλιο, θα πρέπει να εφαρμόσει αντηλιακό με SPF 50.

Μετά τα 40 έτη γίνονται πιο εμφανή τα ορατά σημάδια της γήρανσης, όπως οι αλλαγές στον τόνο και την υφή του δέρματος. Κάθε ώρα έκθεσης μας στον ήλιο από την παιδική ηλικία συσσωρεύεται και με τη πάροδο του χρόνου η επιδερμίδα δεν ξεχνά και ανταποδίδει με ρυτίδες, κηλίδες και χαλάρωση.

Μετά τα 40, το SPF50+ προτείνεται ειδικά αν έχουμε λεπτό, ξηρό ή φωτογηρασμένο δέρμα αλλά και το δέρμα μας παρουσιάζει ήδη κηλίδες και δυσχρωμίες.

Ακόμα περισσότερο, μπαίνοντας στη δεκαετία των 50, το δέρμα μας γίνεται πιο λεπτό. Σαν γυναίκες θα έχουμε μπει στη κλημακτήριο ή θα είμαστε ήδη στην μετεμμηνόπαυση. Σε αυτό το ηλικιακό στάδιο το δέρμα φαίνεται να έχει χάσει ήδη το 30% του κολλαγόνου - ειδικά μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Η συσσωρευμένη UV φθορά από τις δεκαετίες των 20, 30 και 40 μπορεί πλέον να οδηγήσει σε εντονότερες ρυτίδες και λεπτό, τσαλακωμένο δέρμα.

Mια πρόταση μου είναι το Clean Sunscreen Αντηλιακό Προσώπου SPF50. H Aegli χρησιμοποιεί 100 % φυσικό, μη‑νανο φίλτρο οξειδίου του ψευδαργύρου για ευρέως φάσματος προστασία UVA + UVB. Περιλαμβάνει την πατενταρισμένη τεχνολογία SPF Eco‑Booster, που ενισχύει τη φωτοπροστασία και είναι ασφαλής για το θαλάσσιο περιβάλλον (Clean-Ocean Certified). Εμπλουτισμένο με βιταμίνη E και έλαιο καμηλίνας, με στόχο την τόνωση παραγωγής κολλαγόνου, την αντιοξειδωτική προστασία και την ενυδάτωση του δέρματος. Vegan, cruelty-free, χωρίς parabens και σιλικόνες – κατάλληλο για ευαίσθητο δέρμα και εγκύους/θηλάζουσες. Δεν περιέχει συνθετικά αρώματα ή ερεθιστικά συστατικά. Ανήκει στη σειρά Clean Sunscreen, τη μόνη ελληνική σειρά αντηλιακών με τέτοια περιβαλλοντική σήμανση .

Για την πιθανή φωτογήρανση από το μπλε φως τι να προσέχεις σε ένα αντηλιακό;

Αν έχεις μελάσμα, υπερμελαγχρώσεις ή περνάς πολλές ώρες μπροστά σε οθόνες, τότε :

1. Παρουσία Iron Oxides. Αυτά είναι τα μόνα επιστημονικά τεκμηριωμένα συστατικά που προσφέρουν προστασία από ορατό φως / μπλε φως⁷.

Στη λίστα συστατικών θα φαίνονται ως:

• CI 77491 (κόκκινο)

• CI 77492 (κίτρινο)

• CI 77499 (μαύρο)

Αν λείπουν, δεν έχεις προστασία από μπλε φως, ακόμα κι αν το SPF είναι υψηλό.

2. Mineral UV Filters (ιδανικά για ευαίσθητο ή μελαγχρωματικό δέρμα) όπως το non-nano οξείδιο του ψευδαργύρου.

3. Χρώμα (tinted) - αναζήτησε προϊόντα που γράφουν με χρώμα - καθώς αυτά πάντα περιέχουν iron oxides.

4. Να είναι κατάλληλο για το δικό σου τύπο δέρματος, όπως κοίτα στα συστατικά για έλαια ή ενυδατικά αν το δέρμα σου είναι ξηρό ή αν είναι ευαίσθητο με μέλασμα τότε να είναι με αντιοξειδωτικά ή νιασιναμίδη.

Μια πρόταση μου είναι το Clean Sunscreen Αντηλιακό Προσώπου SPF30 με Χρώμα. Περιέχει Iron Oxides (CI 77499-CI 77492-CI 77491) που προσφέρουν προστασία από το ορατό φως, ειδικά το μπλε φως που ενεργοποιεί τα μελανοκύτταρα και επιδεινώνει μελάσματα και δυσχρωμίες. Διαθέτει φυσικό φίλτρο zinc oxide που καλύπτει τόσο UVA όσο και UVB, ενώ περιέχει αντιοξειδωτικά και καταπραϋντικά όπως βιταμίνη Ε, bisabolol, jojoba oil και βούτυρο μάνγκου, τα οποία προστατεύουν από οξειδωτικό στρες που προκαλείται απο φως και ρύπανση.

Ποιος ο ρόλος της βιταμίνη C στη φωτογήρανση;

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα βιταμίνης C είναι χαμηλότερα σε φωτογηρασμένο και φυσιολογικά γερασμένο δέρμα και ότι μπορεί επίσης να αναστείλει τη σύνθεση μελανίνης. Επιπλέον, η αντιοξειδωτική της δράση προλαμβάνει τη δημιουργία ελεύθερων ριζών που πυροδοτούν τη μελανογένεση. Αυτά τα ευρήματα την καθιστούν υποσχόμενη για τη θεραπεία διαταραχών μελάγχρωσης, όπως το μέλασμα ή οι ηλιακές φακίδες.

Το ασκορβικό οξύ, γνωστό ως βιταμίνη C, απαντάται σε υψηλές συγκεντρώσεις στο φυσιολογικό δέρμα⁸.

Οι βασικοί του ρόλοι περιλαμβάνουν:

• Διέγερση της βιοσύνθεσης κολλαγόνου

• Προστασία από βλάβες λόγω υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) μέσω αντιοξειδωτικής δράσης

• Διέγερση της φαγοκυτταρικής λειτουργίας των λευκοκυττάρων

• Υδροξυλίωση της προλίνης

Σε συνδυασμό με τον ρόλο της στη ρύθμιση της παραγωγής κολλαγόνου, την ενίσχυση της σύνθεσης προκολλαγόνου τύπου Ι σε ινοβλάστες του δέρματος και την προώθηση της σταθερότητας των μορίων κολλαγόνου, η βιταμίνη C αποτελεί ίσως το ιδανικό μόριο για την πρόληψη ή και αντιστροφή της γήρανσης του δέρματος, ειδικά της φωτογήρανσης.

Μια μετα-ανάλυση με πάνω από 700 εθελοντές έδειξε ότι η βιταμίνη C είναι αποτελεσματική στην προστασία από μελάγχρωση που προκαλείται από UV ακτινοβολία σε φυσιολογικό δέρμα⁹. Μια συστηματική ανασκόπηση τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών (RCTs) που αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα της τοπικής βιταμίνης C στο μέλασμα και τη φωτογήρανση έδειξαν τη χρησιμότητά της στην αντιμετώπιση του φωτοκατεστραμμένου δέρματος και του μελάσματος.

Με τι ποσοστό συγκέντρωσης βιταμίνης C επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο;

Υπάρχουν δεδομένα που χρησιμοποιούν συγκεντρώσεις κάτω από 10%. In vitro μελέτες έχουν δείξει ότι η μέγιστη απορρόφηση μέσω του δέρματος επιτυγχάνεται με συγκέντρωση 20%¹⁰¹¹, και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι παραπάνω ποσότητες προσφέρουν επιπλέον όφελος.

Μα δεν υποστηρίζει το ίδιο η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης C ή μέσα από τη τροφή αντί τοπικής εφαρμογής;

Η από του στόματος βιταμίνη C έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα για το δέρμα, λόγω ρυθμιστικών μηχανισμών του οργανισμού που περιορίζουν την απορρόφησή της. Η τοπική εφαρμογή είναι πιο αποτελεσματική, αλλά η απορρόφηση είναι δύσκολη επειδή η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή και φορτισμένη, κάτι που την εμποδίζει να περάσει εύκολα μέσα από την επιδερμίδα¹²¹³.

Για μέγιστη απορρόφηση, συστήνεται ένα προϊόν με σταθερή μορφή που δεν οξειδώνεται.

Τι προτείνεται;

Το Kakadu έλαιο προσώπου με βιταμίνη C από την Aegli Premium Organics περιέχει 20% βιταμίνη C, που είναι λιποδιαλυτή και σταθερή. Η συγκέντρωση είναι εντός του εύρους μελέτης που δείχνει ανώτερη απορρόφηση και αποτελεσματικότητα, χωρίς τα προβλήματα σταθερότητας των προϊόντων με ασκορβικό οξύ. Το Kakadu plum είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά. Περιέχει βιταμίνη C και άλλες ουσίες που ενισχύουν την αντιοξειδωτική δράση του προϊόντος. Όλη η καλλυντική σειρά της Aegli είναι με βιολογικά πιστοποιημένα συστατικά, ενω η εταιρεία έχει καθαρή σύνθεση (clean beauty) - δεν περιέχει parabens, συνθετικά αρώματα, γλουτένη, είναι vegan και ελληνικό προϊόν υψηλής ποιότητας.

Το συγκεκριμένο προϊόν είναι σε μορφή ελαίου αντί ορός νερού - το οποίο προσφέρει αντιοξειδωτική προστασία, λάμψη και ενυδάτωση. Αν έχεις λιπαρό ή ακνεϊκό δέρμα, η χρήση ελαίου το πρωί μπορεί να μη σε εξυπηρετεί. Το δέρμα αναπλάθεται τη νύχτα, οπότε είναι μια καλή στιγμή για θρεπτικά και αναδομητικά προϊόντα όπως αυτό για να το χρησιμοποιήσεις. Εφάρμοσε 2-4 σταγόνες από το έλαιο και κάνε μασάζ απαλά μέχρι να απορροφηθεί. Ξεκίνα με 2–3 φορές την εβδομάδα, και αύξησε σταδιακά σε καθημερινή χρήση αν το δέρμα σου το ανέχεται καλά.

---

Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται εδώ παρέχονται αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς και δεν αποτελούν ιατρική συμβουλή. Παρόλο που καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ώστε οι πληροφορίες να είναι ακριβείς και αξιόπιστες κατά την ημερομηνία δημοσίευσης, μεταγενέστερες εξελίξεις ενδέχεται να επηρεάσουν την ακρίβειά τους. Μην προχωρείτε σε αλλαγές στις θεραπείες ή τον τρόπο ζωής σας χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με τον γιατρό σας. Ορισμένα συμπληρώματα ενδέχεται να αλληλεπιδράσουν με φαρμακευτική αγωγή ή ιατρικές καταστάσεις, επομένως είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε πάντα τον πάροχο υγειονομικής φροντίδας σας.

1. Correia, G., & Magina, S. (2023). Efficacy of topical vitamin C in melasma and photoaging: A systematic review. Journal of Cosmetic Dermatology, 22(7), 1938–1945. https://doi.org/10.1111/jocd.15748

2. Krutmann J, Berneburg M. Lichtalterung (Photoaging) der Haut: Was gibt es Neues? [Sun-damaged skin (photoaging): what is new?]. Hautarzt. 2021 Jan;72(1):2-5. German. doi: 10.1007/s00105-020-04747-4. Epub 2020 Dec 21. PMID: 33346860.

3. Pourang A, Tisack A, Ezekwe N, Torres AE, Kohli I, Hamzavi IH, Lim HW. Effects of visible light on mechanisms of skin photoaging. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2022 May;38(3):191-196. doi: 10.1111/phpp.12736. Epub 2021 Oct 8. PMID: 34585779.

4. Pourang A, Tisack A, Ezekwe N, Torres AE, Kohli I, Hamzavi IH, Lim HW. Effects of visible light on mechanisms of skin photoaging. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2022 May;38(3):191-196. doi: 10.1111/phpp.12736. Epub 2021 Oct 8. PMID: 34585779.

5. Kuwazuru, O., Miyamoto, K., Yoshikawa, N., & Imayama, S. (2012). Skin wrinkling morphology changes suddenly in the early 30s. Skin Research and Technology, 18(4), 495–503. doi:10.1111/j.1600-0846.2011.00598.x

6. Ogata, Y., Yamada, T., Hasegawa, S., Sugiura, K., & Akamatsu, H. (2023). Changes of senescent cell accumulation and removal in skin tissue with ageing. Experimental Dermatology, 32(7), 1059–1061. https://doi.org/10.1111/exd.14818

7. Bernstein EF, Sarkas HW, Boland P. Iron oxides in novel skin care formulations attenuate blue light for enhanced protection against skin damage. J Cosmet Dermatol. 2021 Feb;20(2):532-537. doi: 10.1111/jocd.13803. Epub 2020 Nov 18. PMID: 33210401; PMCID: PMC7894303.

8. Correia, G., & Magina, S. (2023). Efficacy of topical vitamin C in melasma and photoaging: A systematic review. Journal of Cosmetic Dermatology, 22(7), 1938–1945. https://doi.org/10.1111/jocd.15748

9. De Dormael R, Bastien P, Sextius P, et al. Vitamin C prevents ultraviolet-induced pigmentation in healthy volunteers: Bayesian meta-analysis results from 31 randomized controlled versus vehicle clinical studies. J Clin Aesthet Dermatol. 2019; 12(2): E53-E59.

10. Kim J, Kim J, Lee YI, Almurayshid A, Jung JY, Lee JH. Effect of a topical antioxidant serum containing vitamin C, vitamin E, and ferulic acid after Q-switched 1064-nm Nd:YAG laser for treatment of environment-induced skin pigmentation. J Cosmet Dermatol. 2020; 19(10): 2576-2582.

11. Al-Niaimi F, Chiang NYZ. Topical vitamin C and the skin: mechanisms of action and clinical applications. J Clin Aesthet Dermatol. 2017; 10(7): 14-17.

12. Pullar JM, Carr AC, Vissers MCM. The roles of vitamin C in skin health. Nutrients. 2017; 9(8):866.

13. Stamford NP. Stability, transdermal penetration, and cutaneous effects of ascorbic acid and its derivatives. J Cosmet Dermatol. 2012; 11(4): 310-317.